Web3 là gì?
ĐỊNH NGHĨA
Web3 là một sự phát triển mới của Internet dựa trên các nguyên tắc phi tập trung. Web3 kết hợp trải nghiệm kỹ thuật số có tính tương tác và giàu tính năng đang có ngày nay với cơ sở hạ tầng cho người dùng quyền sở hữu và đảm bảo về mật mã.
Web3 gần đây đã trở thành xu hướng bàn luận, với các nhà dẫn đầu ngành trong lĩnh vực công nghệ truyền thống và hệ sinh thái blockchain chia sẻ tầm nhìn đa dạng và bao la về quá khứ và tương lai của Internet.
Trước khi chúng ta tìm hiểu sâu hơn, hãy tìm hiểu sơ lược về lịch sử của thuật ngữ này.
Thuật ngữ “Web 3.0” lần đầu tiên được sử dụng trong kỷ nguyên dotcom bởi Tim Berners-Lee - người tiên phong về HTTP - để mô tả một khung giao tiếp tích hợp trong đó dữ liệu Internet có thể đọc được bằng máy trên các ứng dụng và hệ thống khác nhau—một khái niệm mà ông còn gọi là Web Ngữ nghĩa (Semantic Web).
Sau đó, trong bài đăng trên blog năm 2014 DApps: Web 3.0 trông như thế nào, Người đồng sáng lập Ethereum Gavin Wood đã sử dụng lại cách diễn đạt của Berners-Lee, sử dụng nó để đề cập đến khả năng của công nghệ blockchain trong việc xác định một “mô hình khác nhau về căn bản cho sự tương tác giữa các bên” dựa trên “hệ thống tương tác không cần tin tưởng”.
Bài viết của Gavin Wood không tập trung về tiền điện tử nhưng về các giao thức và công nghệ, chẳng hạn như động cơ đồng thuận và mật mã, có thể tạo điều kiện cho một hợp đồng xã hội mạnh mẽ hơn trên web. Sau đó, ông đã mô tả mục đích của Web3 là "ít sự tin tưởng, nhiều sự thật hơn".
Hiện tại, thuật ngữ này đang là chủ đề của nhiều cuộc tranh luận, gồm cả những gã khổng lồ công nghệ ngày nay và những đội tiên phong của ngành công nghiệp blockchain liên tục xem xét các đề xuất và giao thức cốt lõi của Web3, cũng như tác động của nó đối với các mô hình tin cậy trong tương lai.
Trong lần tìm hiểu sâu này, chúng ta sẽ xác định Web3 liên quan gì đến các phiên bản trước của Internet, đi qua các công nghệ chính của Web3 stack và khám phá tình trạng hiện tại và tương lai của Web3.
Lưu ý về thuật ngữ: Chúng tôi sẽ sử dụng thuật ngữ “Web3” thay vì “Web 3.0”, thường được liên hệ tới tầm nhìn của Berners-Lee về Web Ngữ nghĩa.
Sự phát triển của Internet: Từ Web 1.0 đến Web 2.0 đến Web3
Để thực sự hiểu được ý nghĩa của Web3, điều quan trọng là phải hiểu lịch sử của Internet và cách Web3 khác với các phiên bản web trước đó.
Web 1.0 (1994-2004)
Web 1.0 là lần xuất hiện đầu tiên của Internet mà chúng ta đã quá quen thuộc vào ngày nay, nổi lên vào năm 1994 và kết thúc vào khoảng năm 2004 với sự xuất hiện của những gã khổng lồ mạng xã hội như Twitter và Facebook. Trong khi công chúng bắt đầu tìm hiểu về Web 1.0 Internet vào khoảng năm 1994, thì Web 1.0 thực sự bắt đầu dưới dạng một chương trình của chính phủ Hoa Kỳ có tên là ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network), hay Mạng lưới Cơ quan Nghiên cứu Dự án Nâng cao, vào năm 1968. ARPANET bắt đầu như một mạng lưới nhỏ gồm các nhà thầu quân sự và các giáo sư đại học. trao đổi dữ liệu với nhau.
Web 1.0 Internet chủ yếu là một tập hợp các trang HTML tĩnh và giới hạn khả năng người dùng tương tác với nhau. Mặc dù các cổng Internet như America Online (AOL) và các diễn đàn thảo luận như Usenet cho phép các diễn đàn thảo luận và nhóm trò chuyện riêng tư, đối với hầu hết mọi người Internet vẫn là một nơi có rất ít tương tác hoặc giao dịch tài chính diễn ra.
Khi các tương tác và giao dịch tài chính diễn ra, chúng bị hạn chế về phạm vi do thiếu cơ sở hạ tầng an toàn để chuyển tiền. Một trong những công ty Web 1.0 sáng tạo nhất về mặt này là Pizza Hut, vào năm 1995, công ty đã tạo ra một mẫu đơn đặt hàng cho khách hàng mà họ có thể sử dụng để đặt hàng và thanh toán bằng tiền mặt khi đơn hàng này được giao.
Bất chấp tuyên bố của America Online trong quảng cáo năm 1995 rằng người dùng có thể đặt hoa tặng mẹ, mua vé xem thể thao hoặc viết báo cáo nghiên cứu về khủng long với AOL, giao dịch trực tuyến vẫn bắt buộc yêu cầu phải nói chuyện với một nhà điều hành vì các giao dịch tài chính nói chung là không an toàn và có mã hóa hạn chế.
Web 2.0 (2004-Tới nay)
Web tiến hoá tiếp vào khoảng năm 2004 khi nhu cầu của người dùng về tương tác xã hội, âm nhạc, chia sẻ video và giao dịch tài chính tăng đáng kể do tốc độ Internet, cơ sở hạ tầng cáp quang được cải thiện và công cụ tìm kiếm được cải tiến.
Nhu cầu về tính tương tác cao hơn này đã sản sinh ra nhiều tổ chức và công ty Internet ngày nay. Các nền tảng truyền thông xã hội như Facebook, MySpace và Twitter tạo điều kiện cho tương tác xã hội; các ứng dụng chia sẻ dữ liệu như Napster đáp ứng nhu cầu nghe nhạc và xem video trực tuyến; Google đã cung cấp một phương tiện hữu hiệu để người dùng điều hướng lượng thông tin trực tuyến khổng lồ. Các tổ chức truyền thống như Bank of America đã đáp ứng nhu cầu về tương tác tài chính và chuyển tiền điện tử, đạt được nhờ các tiêu chuẩn mã hóa mới như AES 256-bit.
Internet mới, tương tác hơn này đã cải thiện trải nghiệm web của người dùng rất nhiều bằng cách thêm chức năng mới. Nhưng nó cũng đưa ra một sự đánh đổi mà vẫn tiếp tục xác định cuộc sống trực tuyến của chúng ta cho đến ngày nay: Để được hưởng lợi từ các chức năng và tương tác mới này, người dùng phải ủy quyền một lượng lớn thông tin và trách nhiệm cho các nền tảng của bên thứ ba, cấp cho các thực thể tập trung này một lượng đáng kể quyền lực và ảnh hưởng về quyền sở hữu dữ liệu và nội dung.
Đây là cách thức phần lớn Internet hoạt động cho đến ngày nay. Chỉ riêng tại Hoa Kỳ, Google, YouTube, Facebook và Amazon kết hợp đã nhận được 23,56 tỷ lượt truy cập vào tháng 10 năm 2021 — gần gấp đôi lưu lượng truy cập của các trang web được xếp hạng 5-20.
Web3 (2008-Tương lai)
Vào năm 2008, Satoshi Nakamoto đã xuất bản sách trắng Bitcoin, trong đó phác thảo các nguyên tắc cơ bản của công nghệ blockchain và một loại tiền kỹ thuật số ngang hàng, thiết lập con đường thay đổi mô hình Web 2.0. Bitcoin đã thay đổi cách chúng ta nghĩ về các giao dịch kỹ thuật số và cung cấp phương tiện trao đổi tiền an toàn đầu tiên qua Internet mà không yêu cầu bên thứ ba đáng tin cậy. “Thứ chúng ta cần,” Satoshi viết, “là một hệ thống thanh toán điện tử dựa trên bằng chứng mật mã thay vì sự tin tưởng.”
Mãi cho đến khi phát minh ra hợp đồng thông minh, mô hình phi tập trung của Internet mới thực sự được chú trọng. Nếu Bitcoin cho phép thanh toán ngang hàng an toàn và các hợp đồng thông minh có thể mở rộng ý tưởng về các thỏa thuận có thể lập trình này sang các trường hợp sử dụng nâng cao hơn—bảo hiểm, trò chơi, quản lý danh tính, chuỗi cung ứng—bản chất của trải nghiệm web và tương tác kỹ thuật số sẽ phát triển như thế nào? Bằng cách cho phép người dùng giao dịch trực tiếp và an toàn với nhau, các hợp đồng thông minh đã tạo ra một tầm nhìn mới cho một Internet công bằng, minh bạch và được cung cấp bởi sự thật về mật mã.
Gavin Wood đã mô tả trang web được mô phỏng lại này—Web3—như một “Hệ điều hành xã hội an toàn”.
Nói một cách đơn giản, Web3 là một tầm nhìn phi tập trung của Internet với mong muốn tạo ra một hệ thống hợp đồng hoàn toàn mới và thay đổi cách thức mà các cá nhân và tổ chức đạt được các thỏa thuận. Web3 mang lại kiến trúc phi tập trung của Web 1.0, phiên bản đầu tiên của Internet, với đầy đủ các blog và nguồn cấp RSS do người dùng lưu trữ, đồng thời kết hợp nó với trải nghiệm tương tác phong phú của các ứng dụng web Web 2.0 như các nền tảng truyền thông xã hội để cung cấp hệ sinh thái kỹ thuật số nơi dữ liệu thuộc quyền sở hữu của người dùng và các giao dịch được bảo đảm bằng mật mã. Thay vì phải tin tưởng vào những lời hứa trên giấy tờ dựa trên thương hiệu, người dùng có thể dựa vào logic phần mềm xác định để thực hiện các thỏa thuận chính xác như được lập trình.
Các yếu tố cốt lõi của Web3: Blockchain, Tiền mã hoá, Hợp đồng thông minh và Oracles
Nguồn năng lượng cho mô hình Web3 là một loạt các công nghệ phi tập trung đang phát triển, chẳng hạn như blockchain, hợp đồng thông minh, oracles, ví tiền mã hoá, mạng lưu trữ, v.v. Dưới đây, chúng ta cùng xem qua một số lớp và thành phần quan trọng của công nghệ Web3 stack.
Blockchain
Blockchain là mạng phi tập trung và bảo mật cao cho phép mọi người lưu trữ dữ liệu, trao đổi giá trị và ghi lại hoạt động giao dịch trong một sổ cái được chia sẻ không bị kiểm soát bởi bất kỳ cơ quan trung ương nào. Mạng lưới blockchain đóng vai trò là xương sống của Web3, cung cấp môi trường thực thi an toàn cho phép tạo, phân phối và giao dịch tiền điện tử, cũng như phát triển các hợp đồng thông minh có thể lập trình được. Blockchain là lớp dàn xếp của Web3.
Tiền mã hoá
Tiền mã hoá là các mã thông báo (token) kỹ thuật số tận dụng môi trường phi tập trung và chống giả mạo của mạng blockchain để tạo điều kiện cho các giao dịch an toàn cao. Chúng là đơn vị tiền tệ riêng của các ứng dụng phi tập trung Web3 (dApps) và cũng có thể được sử dụng để thanh toán cho các dịch vụ Web3 và tham gia vào quản trị Web3.
Trước khi có công nghệ blockchain, mã thông báo là đơn vị giá trị có thể được mua và trao đổi để thanh toán cho các sản phẩm và/hoặc dịch vụ cụ thể, chẳng hạn như mã thông báo phí cầu đường cao tốc hoặc các trò chơi trong công viên giải trí. Trong các ứng dụng trước đó, mã thông báo rất hữu ích cho các nhà cung cấp dịch vụ vì chúng cho phép khách hàng trả trước cho các dịch vụ mà họ sẽ sử dụng trong tương lai và vì chúng thuận tiện cho các giao dịch mà không cần trả lại tiền thối.
Mã thông báo trong các ứng dụng Web3 cũng là đơn vị giá trị được cấp cho người tạo nội dung Web3, nhưng các đơn vị giá trị này là kỹ thuật số, có thể lập trình và có các chức năng ngoài trao đổi. Trong Web3, một mã thông báo có thể được giữ như một khoản đầu tư vào một giao thức, dự án hoặc blockchain. Nó có thể có tiện ích cho dự án hoặc giao thức đó—chẳng hạn để thanh toán cho một dịch vụ hoặc bảo hiểm một dịch vụ. Nó cũng có thể cung cấp một cửa ngõ để tham gia vào việc quản lý giao thức hoặc dự án.
Hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung (dApps)
Hợp đồng thông minh là các chương trình chống giả mạo trên các blockchain tạo điều kiện cho các giao dịch tự động bằng cách sử dụng logic phần mềm có điều kiện, chẳng hạn như “nếu x là đúng, thì hãy thực thi y”. Các hợp đồng thông minh có thể lập trình cho phép tạo ra các ứng dụng phi tập trung, hoặc dApp, các giao thức kinh tế tiền điện tử đưa Web3 thành hiện thực và đưa nó đến tay người dùng.
dApp khác với các ứng dụng (app) mà chúng ta quen thuộc trong thế giới Web 2.0 và các trang HTML tĩnh từ thế giới Web 1.0 vì chúng không được duy trì bởi bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào mà được cung cấp bởi cơ sở hạ tầng phi tập trung của mạng blockchain . Các chương trình phi tập trung có vẻ đơn giản này có thể được sử dụng để tạo các hệ thống tự động, phức tạp như dịch vụ tài chính ngang hàng (DeFi), sản phẩm bảo hiểm dựa trên dữ liệu, trò chơi trực tuyến play-to-earn, v.v.
Oracles
Để phát huy hết tiềm năng của chúng, các hợp đồng thông minh cần phải truy cập và tương tác với dữ liệu và hệ thống bên ngoài mạng blockchain. Oracles là các thực thể kết nối các blockchain với dữ liệu trong thế giới thực và các hệ thống hiện có, đồng thời cung cấp cơ sở hạ tầng quan trọng để thiết lập một hệ sinh thái Web3 đồng nhất, có thể tương tác.
Mạng oracle Chainlink không chỉ cung cấp dữ liệu thị trường tài chính trên chuỗi để phục vụ cho các ứng dụng DeFi, mà chúng còn cung cấp một loạt các tính toán ngoài chuỗi an toàn như tính ngẫu nhiên xác minh được và thực thi phi tập trung để kích hoạt NFT động và dApps tự động hóa cao. Hơn nữa, với sự phát triển của Giao thức tương tác chuỗi chéo (CCIP), mạng oracle sẽ giúp cho phép hệ sinh thái phát triển nhanh chóng của các blockchain khác nhau và các giải pháp mở rộng lớp 2 giao tiếp an toàn với nhau.
Oracles đã nổi lên như một lớp mở rộng của Web3 stack, cung cấp dữ liệu và dịch vụ ngoài chuỗi để tạo điều kiện đổi mới hợp đồng thông minh và khả năng tương tác xuyên chuỗi để giúp đảm bảo kết nối liền mạch giữa các môi trường trên chuỗi khác nhau. Cơ sở hạ tầng oracle của Chainlink cũng là cổng vào Web3 cho phần phụ trợ Web 2.0, đóng vai trò như một lớp trừu tượng để các hệ thống truyền thống tương tác với bất kỳ blockchain riêng tư hoặc công khai nào. Cuối cùng, oracles là cơ sở hạ tầng mở rộng sức mạnh của tính toán phi tập trung và đảm bảo mật mã cho các hệ thống hiện có, kết nối giữa Web 2.0 và Web3.
Mối quan tâm mới với NFT đã dẫn đến sự bùng nổ của các ứng dụng độc đáo tận dụng tài sản không thể thay thế theo những cách sáng tạo, thường với mục tiêu tăng hiệu quả trong việc chuyển giao quyền sở hữu tài sản và giảm nhu cầu về những người trung gian hút bớt giá trị người sáng tạo và thị trường. Tuy nhiên, NFT phần lớn vẫn ở giai đoạn sơ khai, có nghĩa là có rất nhiều cơ hội để phát triển từ các nhà phát triển đổi mới, nghệ sĩ sáng tạo và các tổ chức truyền thống muốn mang lại các tài sản khác biệt trên chuỗi.
Ứng dụng Web3
Web3 kết hợp phi tập trung và tính tương tác để tạo ra một mô hình mới cho Internet, nơi người dùng có thể tương tác trực tiếp, không cần trung gian. dApp cho phép người dùng truy cập các công cụ tài chính không cần cấp phép, giao dịch tiền mã hoá theo cách ngang hàng, nhận các khoản thanh toán bảo hiểm tham số, mua và bán tác phẩm kỹ thuật số có thể xác minh quyền sở hữu thông qua NFT, chơi các trò chơi tạo ra giá trị và nhiều hoạt động khác—tất cả mà không có sự can thiệp của trung gian.
Với cấu trúc mới này, những người đề xuất Web3 hy vọng sẽ tạo ra một phiên bản Internet công bằng hơn, cởi mở hơn, nơi các bên có thể tương tác và giao dịch trực tiếp. Hiện tại, các ứng dụng Web3 tận dụng ba công nghệ nền tảng—blockchain, hợp đồng thông minh và mạng oracle phi tập trung—đã mở khóa các trường hợp sử dụng đang xác định lại các lĩnh vực đa dạng như bất động sản, giáo dục, tài chính, trò chơi và chăm sóc sức khỏe và đang có đà tác động chuyển đổi vượt ra ngoài các lĩnh vực này.
Tài chính phi tập trung
Các công nghệ tạo nên Web3 cho phép các cá nhân tạo và tham gia vào các giao thức tài chính cung cấp khả năng truy cập vượt trội, bảo mật và minh bạch chưa từng có—một bối cảnh kinh tế mới hiện được biết đến rộng rãi với tên gọi tài chính phi tập trung (DeFi).
Khác với các dịch vụ tài chính truyền thống, các giao thức DeFi tận dụng cơ sở hạ tầng phi tập trung của các blockchain và các yếu tố đầu vào an toàn của mạng oracle để giúp người dùng giao dịch trực tiếp với nhau trong các thị trường trực tuyến minh bạch và chống giả mạo. Các thị trường tiền tệ phi tập trung như Aave—hiện đảm bảo hơn 12 tỷ đô la trong giá trị hợp đồng thông minh bằng cách sử dụng Chainlink oracles—hoạt động theo cách không giám sát và cho phép người dùng cho vay và vay tiền ngang hàng. Thị trường tiền tệ là một cơ chế quan trọng để hỗ trợ một nền kinh tế phát triển lành mạnh. Bằng cách phi tập trung quyền kiểm soát và sử dụng logic hợp đồng thông minh được xác định trước, thị trường tiền tệ trên chuỗi giúp tăng khả năng tiếp cận kinh tế, giảm các điểm lỗi đơn lẻ và giảm thiểu rủi ro hệ thống cũng như các phương pháp dự trữ phân đoạn.
Một sự đổi mới tuyệt vời của DeFi là kiến trúc có thể kết hợp, cho phép các nhà phát triển kết hợp các giao thức mã nguồn mở thành các công cụ tài chính phức tạp hơn, chẳng hạn như các trò chơi tiết kiệm không lỗ sử dụng các giao thức cho vay dư thừa thế chấp, stablecoin phi tập trung và mã thông báo có lãi suất đưa vốn nhàn rỗi vào làm việc và mở khóa tính thanh khoản.
Trong khi các ứng dụng tài chính mới do DeFi cung cấp hiện đang là một trong những khía cạnh nổi bật nhất của Web3, mô hình Web3 còn mở rộng ra ngoài các giao dịch tài chính, bao gồm mọi lĩnh vực của Internet, từ giải trí và truyền thông xã hội đến phần mềm trình duyệt.
Bảo hiểm tham số
Một trường hợp sử dụng thú vị đang nổi lên trong ngành công nghiệp blockchain là bảo hiểm tham số phi tập trung. Các dự án bảo hiểm blockchain như Arbol và Etherisc hiện đang triển khai các bảo hiểm tự động và ít ma sát cho cây trồng, bảo hiểm chuyến bay, v.v. thông qua sự kết hợp của các hợp đồng thông minh và đầu vào dữ liệu ngoài chuỗi được hỗ trợ bởi Nguồn cấp dữ liệu Chainlink. Hãy xem qua một ví dụ nhanh.
Hãy tưởng tượng một người nông dân cần lượng mưa nhiều hơn 500mm trong một mùa để thu hoạch đầy đủ vụ mùa. Người nông dân muốn phòng ngừa rủi ro do mùa màng thất bát thông qua bảo hiểm. Thông thường, anh ta sẽ phải trải qua một quá trình dài để nhận được tiền và cần phải dựa vào một nhà cung cấp bảo hiểm tập trung để xác minh lượng mưa.
Tuy nhiên, trong Web3, bất kỳ ai trên thế giới đều có thể tham gia chính sách bảo hiểm không cần cấp phép mà chỉ cần kết nối Internet. Với bảo hiểm cây trồng dựa trên blockchain do Arbol cung cấp, chi phí bảo hiểm và các điều khoản thanh toán được tự động xác định dựa trên các thông số được xác định trước và thanh toán được tự động hóa thông qua bảo hiểm hợp đồng thông minh dựa trên dữ liệu thời tiết được cung cấp cho Chainlink. Quy trình bảo hiểm trở nên nhanh chóng và ít đau đầu, với một hệ nhị phân đơn giản xác định xem người nông dân có nhận được quỹ bảo hiểm hay không. Một cảm biến IoT có ghi lại lượng mưa ít hơn 500mm vào mùa đó không? Nếu có, hãy trả tiền ngay cho người nông dân. Nếu không, đừng trả tiền cho người nông dân.
Mô hình này có khả năng được mở rộng sang các lĩnh vực như vận chuyển và bảo hiểm hỏa hoạn, với bảo hiểm chuyến bay tham số dựa trên blockchain đã được đưa vào hoạt động.
NFTs, Game, và Metaverse
NFTs, trò chơi blockchain và metaverse hiện đang nổi lên như những trụ cột chính của hệ sinh thái Web3. NFT cung cấp quyền sở hữu có thể xác minh đối với tài sản kỹ thuật số, cho phép hàng hóa kỹ thuật số có mức độ chức năng duy nhất tương tự như các mặt hàng trong thế giới thực. Với NFT, một món đồ kỹ thuật số giờ đây có thể được phân biệt với các món khác ngay cả khi chúng trình bày theo cùng một cách, tương tự như cách hai bản sao của cùng một cuốn sách có thể được phân biệt thông qua các dấu hiệu độc đáo và bằng chứng về sự hao mòn cụ thể.
Điều này có ý nghĩa to lớn đối với nghệ thuật kỹ thuật số, ứng dụng metaverse và trò chơi điện tử. Hiện tại, các dự án NFT như Bored Ape Yacht Club (BAYC) đang phổ biến NFT và nghệ thuật kỹ thuật số, và các trò chơi blockchain như Axie Infinity đang dẫn đầu sự thay đổi mô hình về kinh tế người chơi trong trò chơi. Nền tảng cho sự chuyển đổi cơ bản này là các blockchain, hoạt động như lớp dàn xếp cơ bản, các hợp đồng thông minh NFT, cho phép quyền sở hữu có thể xác minh đối với các mục kỹ thuật số và các oracles phi tập trung, cung cấp các dịch vụ chính như ngẫu nhiên có thể xác minh, tự động hóa hợp đồng thông minh, dữ liệu ngoài chuỗi và nhiều nữa.
Điều gì đang chờ đón Web3
Trong bài thuyết trình về Tương lai của Chainlink gần đây, Người đồng sáng lập Chainlink, Sergey Nazarov, đã giải thích các siêu xu hướng mới của hệ sinh thái Web3 gần đây đã xâm nhập vào xu hướng chính: “Những gì bạn thực sự thấy với việc triển khai các đảm bảo mật mã trong thế giới Web3 là một tập hợp rất cụ thể về các ứng dụng và một số ứng dụng này được gọi là DeFi, một số trong số chúng được gọi là NFT, một số được gọi là quyền sở hữu mã hóa, nhưng đây là những ví dụ ban đầu về việc đảm bảo về mật mã đi vào hoạt động hàng ngày của mọi người và các ngành công nghiệp ”.
Web3—một thuật ngữ đã trở thành viết tắt của một trải nghiệm Internet được mô phỏng lại được hỗ trợ bởi các công nghệ phi tập trung—đã biến đổi cách chúng ta tương tác trực tuyến, từ cách chúng ta đầu tư và trao đổi sang cách chúng ta chơi và thể hiện bản thân một cách nghệ thuật. Ngày càng có nhiều người dùng và tổ chức trên toàn cầu đang thức tỉnh sức mạnh của các tương tác không cần tin tưởng và các thỏa thuận được hỗ trợ bằng mật mã. Mặc dù Web3 vẫn đang ở giai đoạn đầu, nó có tiềm năng hiện thực hóa các lý tưởng về tính minh bạch, độ tin cậy và tính hiệu quả mà Internet đã được xây dựng để đáp ứng. Nazarov nói thêm, “Khi Web3 tiếp cận với tốc độ, hiệu quả và chi phí thấp của hệ thống web, nó có một đảm bảo mà không hệ thống Web 2.0 nào có thể có được, đó là đảm bảo mật mã ít cần sự tin tưởng.”
Bắt đầu xây dựng với Chainlink ngay hôm nay bằng cách truy cập tài liệu dành cho nhà phát triển, tham gia thảo luận kỹ thuật trên Discord và/hoặc liên hệ với chuyên gia.
Để tìm hiểu thêm về Chainlink, hãy truy cập trang web Chainlink.