So sánh thỏa thuận dựa trên toán học và thỏa thuận dựa trên thương hiệu
Ngày nay, các mối quan hệ mà hầu hết mọi người có với các tổ chức hiện tại là các thỏa thuận dựa trên thương hiệu — những lời hứa trên giấy tờ yêu cầu bạn tin tưởng một tổ chức phải tuân theo các nghĩa vụ của họ chỉ vì danh tiếng của họ. Các thỏa thuận dựa trên thương hiệu luôn đối mặt với rủi ro đối tác, xác suất mà một bên trong giao dịch sẽ thực hiện các nghĩa vụ hợp đồng của mình. Với các hợp đồng thông minh, một dạng thỏa thuận mới đã xuất hiện — các thỏa thuận dựa trên toán học, sử dụng mật mã cryptography và logic phần mềm bất biến để tự động giải quyết các thỏa thuận theo các tham số của hợp đồng. Bản chất không cần sự tin tưởng của các thỏa thuận dựa trên toán học có nghĩa là mọi người không còn phải dựa vào các bên khác duy trì nghĩa vụ của họ, vì hợp đồng sẽ luôn yêu cầu hợp tác theo các điều khoản được xác định trước của nó.
Với các thỏa thuận dựa trên thương hiệu, các tổ chức lớn đôi khi được khuyến khích về mặt tài chính để vi phạm các nghĩa vụ hợp đồng của họ nếu không có tác động bất lợi lâu dài đến danh tiếng của họ (xem kinh tế học của các công ty bảo hiểm không trung thực). Khi các tổ chức lớn không đi theo lời họ nói, người dân bình thường không có quyền truy đòi hợp lý, vì theo đuổi pháp lý các thực thể lớn tốn kém và không hiệu quả. Các thỏa thuận dựa trên toán học hiện đang trao quyền cho những người bình thường mong đợi sự minh bạch và tự động hóa đầu cuối đối với các giao dịch tài chính của họ, đặc biệt là ở các thị trường mới nổi nơi các tổ chức lớn có nhiều khả năng không thực hiện đủ nghĩa vụ của họ vì luật pháp quy định chưa được thiết lập tốt.
Trong một podcast Real Vision gần đây, Oracles và Sự mở rộng của Tiện ích Blockchain, đồng sáng lập Chainlink, Sergey Nazarov, đã thảo luận về các hợp đồng dựa trên thương hiệu và dựa trên toán học. Bài blog này là một đoạn trích trong bài nói chuyện của Sergey Nazarov, nêu bật cách thức các blockchain và Chainlink oracles có thể giúp giảm rủi ro đối tác và tạo ra một tương lai của các thỏa thuận kỹ thuật số công bằng, minh bạch và hiệu quả.
Vấn đề của các hợp đồng dựa trên thương hiệu
Hợp đồng thông minh, nói một cách đơn giản nhất, theo quan điểm của người dùng, là các thỏa thuận hợp đồng dựa trên toán học. Tôi nghĩ cách để tương phản chúng là nghĩ về các thỏa thuận hợp đồng dựa trên thương hiệu. Điều này sẽ làm nổi bật khái niệm và tiện ích của thứ được gọi là "chống giả mạo", bởi vì phần lớn thời gian, các blockchain được giải thích trong các thông số kỹ thuật về độ tin cậy và chống giả mạo cũng như khả năng chống kiểm duyệt và tính bất biến, và những khái niệm này không luôn chuyển giao qua cho các trường hợp sử dụng.
Những gì chúng ta cần là sự hiểu biết về sự tương phản giữa cách thế giới vận hành ngày nay và cách thế giới sẽ vận hành với các thỏa thuận dựa trên toán học. Điều mà mọi người có thể không nghĩ đến nhiều, bởi vì nó dường như vẫn hoạt động tốt, hoặc nó hoạt động trong một số trường hợp nhất định và như vậy là đủ tốt, là các thỏa thuận mà họ có về tài khoản ngân hàng, tài sản, công cụ tài chính của họ, thật ra là các thỏa thuận dựa trên thương hiệu.
Các thỏa thuận dựa trên thương hiệu là một logo — có một logo trên một tòa nhà ở đâu đó, giống như ở Miền Tây hoang dã. Tòa nhà lớn nhất là ngân hàng với các cột trụ, và mọi người sẽ bỏ tiền của họ vào ngân hàng với các cột trụ, bởi vì nó là tòa nhà đẹp nhất và ấn tượng nhất, thậm chí còn hơn cả nhà thờ. Đó là sự đảm bảo dựa trên thương hiệu mà ngân hàng cung cấp cho bạn trong thị trấn đó. Trong hàng trăm, thậm chí có thể hàng nghìn năm qua, mọi thứ không thực sự thay đổi nhiều đối với những đảm bảo dựa trên thương hiệu.
“Tôi có một logo. Logo của tôi đại diện cho một tổ chức hoặc một thực thể. Tổ chức hoặc thực thể này của tôi đã tồn tại được khoảng X năm và tôi đảm bảo với bạn, trên giấy tờ—trên một tài liệu giấy—rằng mối quan hệ của tôi với bạn là tài sản của bạn hoặc sản phẩm tài chính của bạn hoặc giá trị mà bạn giữ trong tổ chức của tôi là trong tầm kiểm soát của bạn. Bạn sẽ có thể truy cập nó. Bạn sẽ có thể mua và bán các sản phẩm tài chính. Bạn sẽ có một tài khoản tiết kiệm mà bạn sẽ luôn có thể truy cập. Tất cả tiền trong tài khoản tiết kiệm của bạn, bạn luôn có thể truy cập. Tất cả số tiền trong tài khoản giao dịch bạn luôn có thể giao dịch và bạn luôn có thể thanh khoản nó bất cứ khi nào bạn muốn ”. Tất cả các loại đảm bảo này đều dựa trên cơ sở là một logo. Họ dựa trên lời hứa của tổ chức rằng, “Tôi đã tồn tại trong một thời gian dài. Tôi sẽ tiếp tục tồn tại. Tôi đảm bảo với bạn rằng mối quan hệ mà tôi quản lý vì giá trị của bạn mà bạn giữ với tôi sẽ hoạt động theo một cách nhất định." Và đó là những thỏa thuận dựa trên thương hiệu..
Lợi ích của thỏa thuận dựa trên toán học
Những gì các thỏa thuận dựa trên toán học thực hiện là về cơ bản họ nói, “Không có thương hiệu. Không có điều gì đã tồn tại hàng trăm năm hứa hẹn với bạn rằng mọi thứ sẽ hoạt động theo một cách nhất định trong tài liệu giấy. Chỉ có toán học thôi ”. Có mật mã cryptography và toán học đảm bảo, ở cấp độ vật lý và toán học, rằng bạn có mối quan hệ nhất định với một tài sản nhất định, sản phẩm tài chính nhất định hoặc hợp đồng nhất định.
Vậy điều đó có nghĩa là gì? Hãy lấy Bitcoin làm ví dụ. Mối quan hệ mà người dùng có với Bitcoin, bất kể giá trị của Bitcoin, bất kể giá trị mà Bitcoin đạt được trong thị trường toàn cầu là họ có một thứ gọi là khóa bí mật. Vì vậy, họ có thể ký dựa trên mật mã cryptography và chứng minh bằng toán học rằng họ có và chỉ có họ mới có quyền kiểm soát hàng hóa kỹ thuật số này nằm trong mạng lưới hàng nghìn máy tính này.
Tôi sẽ cho bạn một ví dụ mà điều này sẽ trở nên có nghĩa hơn. Nếu bạn nhìn vào cuộc khủng hoảng nợ xảy ra ở Hy Lạp vài năm trước, bạn sẽ thấy mọi người chỉ có thể rút 66 Euro cho mỗi tổ chức và mỗi người từ máy ATM. Vì vậy, cho dù bạn có một doanh nghiệp với tư cách là một tổ chức hay bạn là một cá nhân, bạn chỉ có thể rút 66 Euro. Bạn gặp những tình huống tương tự ở một số quốc gia nhất định nơi mọi thứ không diễn ra tốt đẹp như dự tính và bạn có các máy ATM và hệ thống kiểm soát ngân hàng đang bị khóa.
Những gì bạn cũng thấy, trong tất cả các khu vực địa lý đó, là số lượng đăng ký ví Bitcoin tăng 300%, 400%, 600%, bởi vì mọi người về cơ bản nhận ra rằng mối quan hệ của họ với một tài sản nhất định không như họ nghĩ. Họ nghĩ rằng mối quan hệ của họ rất xác định. Nó rất trực tiếp. Nó ở mức độ vật lý, và sự chắc chắn và đảm bảo nhất định. Và thực tế là như thế nào — nó rất khác.
Nó giống như các hợp đồng bảo hiểm. Mọi người không biết những gì trong hợp đồng bảo hiểm của họ. Trên thực tế, những người dựa vào các thỏa thuận dựa trên thương hiệu để củng cố mối quan hệ với tài sản của họ có cùng mức độ hiểu biết về đối tác. Mọi người đều ngạc nhiên khi một quốc gia nào đó xảy ra sự cố, các máy ATM bị khóa và họ chuyển sang sử dụng Bitcoin. Lý do họ chuyển sang Bitcoin là việc nếu họ có một tỷ đô la Bitcoin không quan trọng. Nếu họ có khóa cá nhân của họ, nếu bạn có bằng chứng toán học trong tay để di chuyển nội dung đó, thì những chuyện trên không thể xảy ra trừ khi vật lý và toán học bắt đầu hoạt động khác đi.
Và vì vậy đây là sự khác biệt duy nhất giữa đảm bảo dựa trên thương hiệu và dựa trên toán học. Sự khác biệt này thực sự đi xa hơn nhiều so với những gì mọi người nghĩ và một phần lý do khiến sự khác biệt này bị đánh giá thấp là bởi vì — về cơ bản, trong khi mọi thứ đều hoạt động, mọi thứ đều ổn. Về cơ bản, đó là cách hoạt động của hệ thống tài chính toàn cầu. Mọi thứ đang hoạt động, vì vậy mọi thứ đều ổn và bạn không thực sự cần cải thiện đáng kể để đánh giá rủi ro đối tác, quản lý rủi ro đối tác, vì mọi thứ đang hoạt động. Tôi có thể truy cập tài sản của mình. Tôi có thể thanh lý chúng. Tôi có thể làm bất cứ điều gì tôi cần làm với chúng.
Chuyển hướng thế giới sang thỏa thuận dựa trên toán học
Giả sử có một khả năng không may là hệ thống tài chính toàn cầu hiện đang đi theo hướng mà khả năng thanh toán cơ bản và các giả định cơ bản của nó có thể dẫn đến một số vấn đề không thể truy cập tài sản. Rủi ro đối tác trở nên rõ ràng ở mức độ lỗi của nó là một cách để giữ giá trị hoặc nắm giữ tài sản. Đây là nơi thể hiện tính độc đáo của các thỏa thuận dựa trên toán học, ngay cả ở dạng đơn giản nhất của chúng. Bitcoin là dạng đơn giản nhất của thỏa thuận dựa trên toán học. Đây là cái đầu tiên và cái được áp dụng nhiều nhất. Nhưng nó không phải là duy nhất. Có rất nhiều, rất nhiều hình thức khác của các thỏa thuận hợp đồng dựa trên toán học đã mang hình thức của các token khác. Giờ đây, nó đang bắt đầu trở thành DeFi — các sản phẩm tài chính phi tập trung. Nhưng về cơ bản, tất cả những gì họ có là mức độ kiểm soát và mức độ minh bạch cũng như đánh giá và giảm thiểu rủi ro đối tác mà các thị trường tài chính truyền thống không có.
Tôi nghĩ rằng sự khác biệt rất quan trọng đó sẽ ngày càng được chú trọng hơn theo từng ngày mà vấn đề cơ bản về khả năng thanh toán trồi lên. Khi tính minh bạch của các hợp đồng thông minh hoạt động trong các sản phẩm DeFi này bắt đầu giữ nhiều giá trị hơn, bạn cũng thấy mọi người lập trình chúng theo những cách rất hữu ích. Vì vậy, về cơ bản, nhìn từ hướng của người dùng, đó là một thỏa thuận hợp đồng dựa trên toán học. Nhìn từ hướng công nghệ, về cơ bản, nó là một đoạn code đại diện cho một tài sản hoặc đại diện cho quyền sở hữu hoặc đại diện cho một sản phẩm tài chính, nhưng đoạn code này hoạt động trong một hệ thống máy tính ngoài tầm kiểm soát của bất kỳ bên nào. Nó nằm ngoài tầm kiểm soát của người nắm giữ giá trị. Điều đó nằm ngoài tầm kiểm soát của ai đó muốn họ ngừng thanh lý giá trị hoặc kiểm soát giá trị của chúng — và đó là sự độc đáo của nó.
Vì bây giờ bạn đã lấy các thỏa thuận hợp đồng, các sản phẩm tài chính và quyền sở hữu, và bạn đã biến nó thành những đoạn code, nên bây giờ bạn có thể có rất nhiều người thông minh đang xây dựng tất cả các loại cấu hình của những đoạn code đó, và điều đó liên quan đến việc tạo ra một hệ sinh thái — đó là những gì Chainlink có liên quan. Khi bạn tạo ra hệ sinh thái gồm những người có thể kết hợp các hợp đồng dựa trên toán học này dưới dạng các đoạn code, bạn bắt đầu thấy sự bùng nổ của các sản phẩm và tài sản tài chính mới, giống như bạn đã thấy một sự bùng nổ về những gì các công ty internet có thể làm.
Bởi vì một khi các công ty internet có thể soạn từng đoạn code nhỏ thành chuỗi code tương tác với nhau theo những cách mới, có ý nghĩa, bạn đã thấy thương mại điện tử, bạn thấy Uber, bạn thấy tất cả các loại đổi mới thực sự là thành phần của các đoạn code khác được ghép lại với nhau theo những cách độc đáo. Vì vậy, một mặt, bạn sẽ có được một hệ thống cung cấp cho mọi người khả năng quản lý rủi ro đối tác đúng cách. Và mặt khác, bạn sẽ có được một hệ sinh thái nơi mọi người cuối cùng có thể soạn và xây dựng các sản phẩm tài chính theo cách các công ty internet xây dựng sản phẩm web — ở cùng tốc độ và cùng khả năng sử dụng mà mọi người mong đợi từ web.